රැස්වෙහෙර හෙවත් සැස්සේරුව, Reswehera a.k.a. Sesseruwa

Scroll down to read in English

වයඹ, වන්නි හත්පත්තුවේ තරමක් අප්‍රකට, පූජනීය මෙන්ම ඓතිහාසික වටිනාකමින් යුත් සිද්ධාස්ථාන කිහිපයකි. ඒ අතුරින් අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික් මායිමට ආසන්නව පිහිටා ඇති රැස්වෙහෙර රාජ මහා විහාරස්ථානය (සැස්සේරුව) කාගේත් අවධානයට පාත්‍ර විය යුතුය. ඒ, රැස්වෙහෙර පුදබිම ආගමික, ඓතිහාසික මෙන්ම කලාත්මක වටිනාකමින් හිණිපෙත්තේ ඇති මාහැඟි දායාදයක් නිසාය.

රැස්වෙහෙර හිටි පිළිමවහන්සේ | Reswehera Standing Statue

වැදගත්කම හා ඓතිහාසික පසුබිම

රැස්වෙහෙර පුදබිම තුලැති ප්‍රධානතම ආකර්ෂණය වනාහී අඩි 42 අඟල් 4ක් උස පිහිටි ගලේ නෙලන ලද ශෛලමය හිටි බුද්ධ ප්‍රතිමාවහන්සේය. මෙම ප්‍රතිමාව මහසෙන් රජ දවස නිමවූ බව පුරාවිද්‍යා විශේෂඥයින්ගේ මතයයි. හෙළ ශෛලමය කැටයම් ශිල්පීන්ගේ කලා කුසලතාව මැනවින් විදහා දක්වන මෙම පිළිමය අතීතයේදී ප්‍රතිමාඝරයක ආරක්ෂාවට පාත්‍ර වූ වගට සක්ෂි අදටත් දැක ගන්නට පිළිවන. මේ ප්‍රතිමාව වටා ගොඩ නැගී ඇති ජනප්‍රවාද කිහිපයකි. ඒ අතුරින් එකකින් කියවෙනුයේ මෙම ප්‍රතිම වහන්සේ ලෝකප්‍රකට අවුකන ප්‍රතිමා නෙලීමට පෙර පුහුණුවීමක් ලෙසයි. තවත් ජනප්‍රවාදයක කියවෙන්නේ රැස්වෙහෙර හිටි පිළිමය අවුකන ප්‍රධාන ගල්වඩුවාගේ ගෝලයකුගේ නිර්මාණයක් බවයි. මේ ජනප්‍රවාදයන්හී සත්‍ය අසත්‍යතාවය තහවුරු වී නොමැති බැව් මෙහි ලා සඳහන් කළ යුතුය.

දෙතිස්ඵලරුහ බෝධීන්වහන්සේ | Dethispalaruha Bo Tree

රැස්වෙහෙර පුදබිමේ දෙතිස්ඵලරුහ බෝධීන්වහන්සේ නමක්ද වැඩසිටින අතර, එය බු.ව. 237දී දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා විසින් රෝපණය කළ බවට සාක්ෂි ඇත. ඊට අමතරව ක්‍රි.පූ. 104දී වළගම්බා රජතුමා විසින් කරවන ලද මනරම් ලෙන් විහාර දෙකක්ද, වෙනත් ඓතිහාසික නටඹුන් රාශියක්ද මෙම පුදබිම පුරා විසිරී පැතිරී ඇත. අවසාන සිංහල රජතුමා ලෙස සැලකෙන ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජ දවස මෙම විහාර සංකීර්ණය ප්‍රතිසංස්කරණය කළ බවට සාක්ෂි හමුවන අතර දැනට දැකගන්නට ඇති අතිශය ශ්‍රද්ධා සම්පන්න මෙන්ම කලාත්මක බිතු සිතුවම්ද මහනුවර යුගයේ ආභාශය මැනැවින් විදහා දක්වයි. එක් ලෙන් විහාරයක මීටර 11.07ක් දිග සැතපෙන බුද්ධ ප්‍රතිමා වහන්සේ නමක් වැඩ සිටින අතර එම විහාරය කලකට පෙර විශාල නාග රාජයකු ආරක්ෂා කළ බව විහාර භාරකරු පවසයි. ලෙන් විහාර දෙකෙහිම ඉතා උසස් ඝණයේ බිතුසිතුවම් දැකගන්නට හැකි නුමුත් අවාසනාවට මෙන් මේවා කාලයාගේ ඇවෑමෙන් ඛාදනය වෙමින් යන ස්වරූපයක් දැක ගන්නට ලැබේ.

ලෙන්විහාර පියැස්සේ ඇති බිතුසිතුවමක් | A fresco within the cave house roof

ශේෂ කඳුවැටියක් ආශ්‍රිතව පිහිටා ඇති විහාරස්ථාන භූමිය පුරාවටම නටඹුන් රැසක් පැතිර පවතින අතර අතීත රජ දවස මෙහි මහරහතුන් වහන්සේලා වැඩසිටි බව පොදු විශ්වාසයයි. කඳුපාමුල පිහිටි කුඩා වැවත්, රැස්වෙහෙර ගම්මුන්ගේ අවිහිංසක, නිකැළැල් ග්‍රාමියත්වයත් රැස්වෙහෙර පුදබිමේ සුන්දරත්වය වඩාත් ඔප්නංවයි.

රූස්ස වන මැද, වන අලි තර්ජන සහ නිධන් හොරු උවදුරු මැද මේ විහාරස්ථානය ගමටම එළියක් ලබා දෙමින් පවත්වාගෙන යන විහාරාධිකාරී ස්වාමීන්වහන්සේ ප්‍රමුඛ කණ්ඩායමට ජාතියේ ප්‍රණාමය නොමඳව හිමි විය යුතු අතරම මෙවන් ඓතිහාසික සිද්ධස්ථාන සුරැකීමේ කර්තව්‍යයට නිසි බලධාරීන් මෙන්ම ඔබ අප සැවොම හැකි පමණින් උරදිය යුතු නොවන්නේද?

පිවිසුම මාර්ගය

කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ අතිදුෂ්කරම ප්‍රදේශයක පිහිටා ඇති රැස්වෙහෙරට පැමිණීම අතිශයින්ම වෙහෙසකරය. පාදෙණිය හා අනුරාධපුරය යා කෙරෙන A57 මාර්ගයේ පිහිටි ගල්ගමුව නගරයේ සිට දකුණට දිවෙන සාලියගම මාර්ගයේ කි.මි. 12ක් පමණ පැමිණ, එතැනින් ඊසාන දෙසට කත්නොරුව හන්දිය පසුකරමින් කි.මි. 13ක් ගිය තැන මෙම පුදබිම හමුවේ. ඔබ යාපහුවේ සිට පැමිණෙන්නේ නම් මඩගල්ලට අවුත් මොරගොල්ලාගම මාර්ගය ඔස්සේ පැමිණ වමට හරවා ඇහැටුවැව හරහා රැස්වෙහෙරට ළඟා විය හැකිය. යමෙකුට අවුකන සිට ගල්නෑව හරහාද රැස්වෙහෙරට ළඟා විය හැකිය. ප්‍රධාන මාර්ගවලින් නිමග්න වූ පසු මාර්ගය දුෂ්කරය, එහෙත් මග දිගට මග සලකුණු සිටුවා තිබීම ගමනට ගෙන දෙන්නේ මහත් අස්වැසිල්ලකි.

Courtesy of Google Maps

අවට ආකර්ෂණයන්

ලාංකේය ශ්‍රී විභූතියේ හදබිම වූ රජරට වටිනා සිද්ධස්ථාන රැසක් මැදි කරගෙන රැස්වෙහෙර පුදබිම පිහිටා ඇත. ඒ අතුරින් රැස්වෙහෙරට වයඹින් පිහිටි හත්තිකුච්චි විහාර සංකීර්ණය, රැස්වෙහෙරට නැගෙනහිරින් පිහිටි අවුකන සහ විජිතපුර පුදබිම් මෙන්ම රැස්වෙහෙරට දකුණු දිගින් පිහිටි යාපහුව රාජධානිය වැදගත් තැනක් ගනී. ඊට අමතරව තවත් අප්‍රකට එහෙත් වටිනා සිදධස්ථානයක් ලෙස ගල්ගමුව - සාලියගම පාරෙන්ම හැරී යා යුතු නිල්ලක්කම බෝධිඝරය හඳුන්වා දිය හැකිය. ලංකාවේ බෝධිඝර අතුරින් උසස්ම තත්ත්වයෙන් පවතින බෝධිඝරය මෙය බව විශේෂඥ විශ්වාසයයි.

පහසුකම්

රැස්වෙහෙර පුදබිම පිහිටා ඇත්තේ කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ අතිදුෂ්කරම ප්‍රදේශයකය. එම නිසා ඔබගේ අවශ්‍යතාවයන් ගල්ගමුව, අඹන්පොල, මොරගොල්ලගම, මහව වනි ප්‍රධාන නගර වලින් සපුරා ගෙන යෑම වැදගත්ය. රැස්වෙහෙරට යන මහ දෙපස පුංචි කඩයක් හමුවන්නේත් කලාතුරකිනි. එහෙත් පුදබිමේ වෙළඳාමේ නිරත ගැමියන් අතර ඉත ඉමිහිරි මාදං, දිවුල් මෙන්ම රටකජුද ඇත. එහිදී හකුරු සමඟ බෙලිමල් උගුරක රහ බලන්නට අමතක නොකරන්න.

නවාතැන් පහසුකම් අවශ්‍ය නම් මහව, යාපහුව හෝ ගල්ගමුව ආශ්‍රිතව හෝටල් කිහිපයක් ඇත. රැස්වෙහෙර පුදබිමේ අවම පහසුකම් සහිත විශ්‍රාම ශාලවක්ද ඇත.

අටවිසිබුදුන් දක්වන බිතුසිතුවමක් | A fresco depicting the 28 venerated Buddhas

The Wanni Hathpatthu region in the North Western Province holds some of Sri Lanka's lesser known, yet historically important sacred sites. Among these, Reswehera Ancient Royal Temple (Sesseruwa), which is located close to the district boundary with Anuradhapura deserves more prominence due to the historical and artistic value of this site.

රැස්වෙහෙර හිටි පිළිමවහන්සේ | Reswehera Standing Statue

Importance and Historic Background

The main attraction at Reswehera is the 42 feet and 3 inch tall standing Buddha statue which is carved out of the standing rock. Archaeologists believe that this statue was commissioned during the reign of King Mahasen. The statue is an epitome of the timeless skills of Sri Lankan rock artists. In it's heyday the statue was protected by a statue house and evidence of that can still be seen.  Several folklore has arisen surrounding the statue. Among them, there's a rumor that the statue was the product of a rehearsal to the more renowned Avukana Buddha statue. There's another belief that Reswehera was the workings of an apprentice of the the chief architect of the Avukana statue as well. However, it should be noted that neither of these folktales have been proven as of yet.

This sacred facility hosts a "Dethispalaruha Bo Tree" (one of the first 32 saplings of Jayasrimahabodhi) which was planted at this venue by King Devanampiyatissa in 237 Buddhist Year. In addition to that, King Walagamba had added a couple of iconic cave temples alongside some other constructions in the year 104 B.C. at this venerated location. Historic evidence point out that the temple complex was renovated during the reign of the last Sinhalese King, Sri Weera Parakrama Narendrasinha. The current frescoes visible inside the two cave temples indicates influence from the Mahanuwara (Kandy) era and generates veneration alongside their priceless artistry. One of these cave temples hosts a sleeping statue 11.07m in length, the temple guard informed us that this statue house was guarded by a large cobra sometime back. Both cave statue houses are blessed with breathtaking frescoes, unfortunately these show signs of decay.

සැතපෙන බුදු පිළිමවහන්සේ | The Sleeping Buddha Statue

The temple complex is built on the side of a residual mountain, using it as a base. The vicinity is scattered with many ruins and its common belief that "Arahath" theros roamed in these woods centuries back. The small lake located at the foot of the mountain and the genuine rural aura of the village folk further augments the beauty of Reswehera.

Respect is due to the chief prelate and the team that keeps Reswehera in tact in spite of threats from wild elephant and relic hunters amid a massive forest. The authorities as well as you and I, all have a role to play in ensuring the sustenance of such national treasures.

සැතපෙන පිළිමය වැඩහිටින ලෙන්විහාරය | The cave temple that houses the sleeping Buddha statue

How to get there

The drive up to Reswehera is quite taxing. From Galgamuwa, which is located along the A57 road in between Padeniya and Anuradhapura, take a right turn towards Saliyagama and travel 12km from where you should travel in a North Easterly direction for 13km passing Kathnoruwa junction to reach Reswehera. If you are coming via Yapahuwa, you are advised to reach Madagalla and drive towards Moragollagama. Take a left turn and reach Ehetuwewa. One can also reach Reswehera from Avukana through Galnewa. Once you are out of the main roads, the road conditions become quite treacherous, however the direction sign posts scattered along the road provides great assistance in finding Reswehera.

Nearby attractions

The Rajarata region is considered to be the cradle of Sri Lankan civilization and glory. Reswehera is situated amid a number of sites of great archaeological value in Rajarata. Among them, Hatthikuchchi, towards the north west of Reswehera, Avukana and Vijithapura temples towards the east of Reswehera and the Yapahuwa Kingdom situated towards the south of Reswehera come into prominence. In addition, the Nillakkama Bodhigaraya (an erection that safeguards the sacred Bo tree) is located nearby, a small distance off from the Galgamuwa - Saliyagama road. This Bodhigaraya is considered to be one of the most pristine in existence today.

ලෙන්විහාරයක් ඇතුලත | Inside a cave temple

Facilities

Reswehera is situated in one of the poorest areas of the Kurunegala District and thus it's advised for you to fulfill your requirements from a key city such as Galgamuwa, Ambanpola, Maho or Moragollagama along the way. The reason being that the likelihood of you finding even a small retail shop along the drive to Reswehera being remote. However, you will find the villagers at Reswehera selling various types of village agro products such as maadhan, woodapple and peanuts.While partaking in these, you are also advised to taste the Belimal drink with jaggery to quench your thirst.

If you require accommodation, you'd be able find them in Maho, Yapahuwa and Galgamuwa. There's a small Vishrama Shala in Reswehera with the basic facilities as well.